Tag: 1956

Robotnicy wiecujący w swoich zakładach pracy i gotowi do ich obrony osiągnęli wtedy poszerzenie suwerenności kraju, uwolnienie tysięcy więźniów politycznych i internowanego prymasa Stefana Wyszyńskiego. ZSRR obiecał rozliczyć się z dostaw polskiego węgla. Radzieckie czołgi dotarły aż do Żerania, ale później cofnęły się do baz. Polska uniknęła losu Węgier. A po Październiku 1956 roku nigdy już nie była taka jak przedtem.

Wydarzenia czerwcowe dały początek powojennej historii Polski, skoro fakty wcześniejsze, jak walka ze zbrojnym podziemiem czy represje stalinowskie wpisywały się jeszcze w okupacyjną narrację, a skazywanym często zarzucano kłamliwie związki z Niemcami.

Za sprawą odwagi robotników Polska wprawdzie nie odzyskała niepodległości, bo w ówczesnej sytuacji nie było to możliwe, ale stała się, jak mawiano, najweselszym barakiem w obozie socjalistycznym.

Najpierw jednak był Poznański Czerwiec, kiedy to robotnicy zakładów Cegielskiego, noszących wtedy imię Józefa Stalina domagali się "chleba i wolności". Pod wpływem brutalnej reakcji władz pokojowe wystąpienia z 28 czerwca 1956 r. przerodziły się w powstanie robotnicze, którego uczestnicy jeszcze do końca następnego dnia ostrzeliwali się z dachów. Ikoną stała się ofiara życia trzynastoletniego Romka Strzałkowskiego. Zaś symbolem bezlitosnej arogancji  przemówienie premiera Józefa Cyrankiewicza, który - chociaż sam były więzień Oświęcimia i uczestnik obozowego ruchu oporu - postraszył pracowników polskich fabryk... obcinaniem rąk podniesionych na władzę ludową.

To był pierwszy sukces Polski, w dodatku bezkrwawy, po latach kosztownych historycznych klęsk. Dzięki współdziałaniu robotników i inteligencji w październiku 1956 r. Polska uniknęła losu Węgier najechanych przez armię radziecką, zaniechano kolektywizacji rolnictwa, złagodzono cenzurę i wypuszczono więźniów politycznych w tym kardynała Stefana Wyszyńskiego a minister obrony marsz. Konstanty Rokossowski powrócił do ZSRR.